Przeprowadzona przez naukowców najbardziej kompleksowa analiza cząsteczek RNA w ludzkiej ślinie ujawnia, że zawiera ona wiele wskaźników chorobowych, które są zawarte również we krwi. W przyszłości może umożliwić to wykrywanie poważnych chorób we wczesnym stadium, co daje nadzieje na szybsze reagowanie i zastosowanie odpowiedniej terapii.
„Jeśli uda nam się zdefiniować granice celów molekularnych w ślinie, to możemy dowiedzieć się, które jej składniki wskazują na występowanie stanów przedcukrzycowych lub wczesnych stadiów raka jamy ustnej oraz trzustki i wykorzystać tę wiedzę do spersonalizowanego leczenia”, powiedział dr David Wong, autor badania.
Wong zaznacza, że tego typu analiza jest również obiecująca przy diagnozowaniu cukrzycy typu 2, raka żołądka i innych chorób. „Jeśli nie wykonamy dokładnych badań ludzkiej śliny, możemy przegapić ważne wskaźniki chorobowe”.
RNA jest powszechnie znany jako komórkowy przekaźnik uczestniczący w tworzeniu białek oraz transkrypcji DNA. Okazuje się jednak, że jest również odpowiedzialny za wykonywanie skomplikowanych reakcji chemicznych oraz pełni inne funkcje, z których niektóre są jeszcze nieznane.
Prace dr Wong w ostatniej dekadzie koncentrowały się na identyfikacji biomarkerów w ślinie. W badaniach laboratoryjnych odkryto, że niektóre formy tego samego RNA, zlokalizowanego wewnątrz komórek ludzkich, są również obecne w ślinie i mogą być wykorzystane do wykrywania chorób.
Wśród wielu form RNA niektóre wykazują niezwykłe właściwości m.in. te występujące w ustach i w komórkach. Niedawno wykazano, że RNA występuje w postaci kulistej. Naukowcy zidentyfikowali ponad 400 form takiego RNA w ludzkiej ślinie. Funkcja tego rodzaju RNA nie jest całkowicie jasna. Jest jednak bardzo prawdopodobne, że kuliste RNA w ślinie chroni mikroRNA przed degradacją. MikroRNA biorą udział w powstawaniu nowotworów i innych chorób. Jeden mikroRNA może regulować bowiem setki genów. Naukowcy porównali poziom mikroRNA w ślinie do tych we krwi i innych płynach ustrojowych. Okazało się, że ich zawartość we krwi i ślinie jest bardzo podobna, co oznacza, że próbka śliny będzie dobrym miernikiem mikroRNA w organizmie.
Podczas gdy większość cząsteczek RNA przepisuje kod genetyczny DNA, to istniej również klasa o nazwie RNA niekodujących. „Ślina niesie ze sobą niekodujące RNA (mikroRNA, piRNA), które są biomarkerami do rozpoznania chorób i monitorowania stanu zdrowia”, powiedział Wong.
Nadrzędnym wnioskiem naukowców jest to, że ślina ma ogromną wartość medyczną i naukową. W niezbyt odległej przyszłości, dentyści mogą być w stanie pobrać próbki śliny do przeprowadzania analizy w kierunku występowania różnych chorób, a dalsze badania mogą doprowadzić do powstania nowej kategorii urządzeń autodiagnostycznych.
- Informatics and Statistics Jae Hoon Bahn, Qing Zhang, Feng Li, Tak-Ming Chan, Xianzhi Lin, Yong Kim, David T.W. Wong, and Xinshu Xiao. The Landscape of MicroRNA, Piwi-Interacting RNA, and Circular RNA in Human Saliva. Clinical Chemistry clinchem.2014.230433 Published November 6, 2014
- http://phys.org/news/2014-10-treasure-saliva-reveal-deadly-diseases.html
Opracował/Opracowała: Anna Skorupa
Korekta: Ilona Sadok
