Naukowcy z uniwersytetu w Bonn odkryli nowy sposób na zwalczanie masy ciała. Liczba osób z nadwagą znacznie wzrasta na całym świecie – w rezultacie nasila się ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, cukrzycy czy choroby Alzheimera. Wiele osób marzy o skutecznej metodzie na odchudzanie. Międzynarodowy zespół naukowców kierowany przez prof. Alexander Pfeifer z University Hospital Bonn jest już tylko o jeden krok od tego celu. Naukowcy odkryli nowy sposób pobudzania „brązowego” tłuszczu, a więc spalania energii z pożywienia.
Rys.1 Brązowe komórki tkanki tłuszczowej pod mikroskopem, na czerwono oznaczone są lipidy. Prawa autorskie: AG Alexander Pfeifer/UKB
„Nie wszystkie tłuszcze są takie same” mówi profesor Alexander Pfeifer z Instytutu Farmakologii i Toksykologii Szpitala Uniwersyteckiego w Bonn. Ludzie mają dwa rodzaje tkanki tłuszczowej: niepożądane białe komórki tłuszczowe, a także pożądane brązowe komórki tłuszczowe, które działają podobnie jak grzałki i służą do konwersji nadmiaru energii w ciepło. „Jeśli jesteśmy w stanie włączyć brązowe komórki tłuszczowe lub przekształcić białe komórki tłuszczowe do brązowych to może być możliwe po prostu utlenienie nadmiaru tłuszczu” donosi farmakolog.
Grupa profesora Pfeifera wraz z międzynarodowym zespołem ze Szwecji, Danii, Finlandii, a także z Helmholtz-Center Dresden-Rossendorf i Uniwersytetu w Dusseldorfie odkryła właśnie nowe cząsteczki sygnalizacyjne zdolne do aktywacji brązowych komórek tłuszczów: adenozyny. Adenozyna jest zazwyczaj uwalniana podczas stresu. Zasadnicze znaczenie dla przekazywania sygnału przez adenozynę ma receptor A2A adenozyny.
Adenozyny aktywują komórki brązowej tkanki tłuszczowej.
„Jeśli adenozyny połączą się z receptorami brązowych komórek tłuszczowych, spalanie jest istotnie wzmocnione”, donosi dr Thorsten Gnad z zespołu prof. Pfeifera. Wcześniej zakładano, że adenozyny nie mogą aktywować brązowego tłuszczu. W kilku badaniach na szczurach i chomikach wykazano, że adenozyna blokuje ten rodzaj tłuszczu.
Jednak naukowców z Uniwersytetu w Bonn nie wprowadziło to w błąd. Naukowcy przy użyciu brązowych komórek tłuszczowych usuniętych z człowieka podczas operacji badali szlak sygnalizacyjny aktywacji tłuszczu stosując adenozyny. Wyniki wyraźnie wykazały, iż szczury i chomiki reagują inaczej niż ludzie w tym względzie. „Z drugiej strony brunatne komórki tkanki tłuszczowej u myszy zachowują się tak jak u ludzi” podsumowuje prof. Pfeifer.
„Brązowienie” białego tłuszczu przez adenozynę
Ponadto zespół badawczy badał możliwość wpływu adenozyny na przemianę białych komórek tłuszczowych do brązowych komórek tłuszczowych – co jest określane mianem „brązowienia”. Białe komórki tłuszczowe zwykle nie mogą być indukowane przez adenozynę do spalania nadmiaru tłuszczu, ponieważ po prostu nie posiadają receptorów A2A. Z tego powodu zespół naukowców przeniósł gen receptora A2A z brązowych komórek tłuszczowych do białych komórek tłuszczowych u myszy. Dzięki temu, że białe komórki tłuszczowe również posiadały receptory A2A, mógł rozpocząć się proces „brązowienia” i spalania energii.
Zastosowanie kliniczne jest jeszcze odległe.
W rezultacie, po raz pierwszy, naukowcy z Uniwersytetu z Bonn zrozumieli znaczenie adenozyny dla brązowych komórek tłuszczowych u myszy i ludzi. „Poprzez podawanie adenozyny jak substancji, myszy faktycznie traciły na wadze” relacjonuje prof. Pfeifer. Jednak wiele pytań w tym zakresie ciągle wymaga odpowiedzi. Z tego powodu, kliniczne zastosowanie jest jeszcze dosyć odległe.
- Thorsten Gnad, Saskia Scheibler, Ivar von Kügelgen, Camilla Scheele, Ana Kilić, Anja Glöde, Linda S. Hoffmann, Laia Reverte-Salisa, Philipp Horn, Samet Mutlu, Ali El-Tayeb, Mathias Kranz, Winnie Deuther-Conrad, Peter Brust, Martin E. Lidell, Matthias J. Betz, Sven Enerbäck, Jürgen Schrader, Gennady G. Yegutkin, Christa E. Müller, Alexander Pfeifer. Adenosine activates brown adipose tissue and recruits beige adipocytes via A2A receptors. Nature, 2014; DOI:10.1038/nature13816
- http://www.sciencedaily.com/releases/2014/10/141016085652.htm
Opracował: Karol Madejczyk
