Zjawisko to, porównane do osteoporozy, ma miejsce obecnie w wodach jezior znajdujących się na terenie Ameryki Północnej. Badania prowadzone przez naukowców z Queen’s University w Kanadzie, we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu w Yorku i Uniwersytetu w Camridge, ukazują, że zjawisko to, związane ze zmianą poziomu wapnia, uniemożliwia przetrwanie niektórym wodnym organizmom.
Rys.1 Daphnia magna
Biologiczna zmiana w jeziorach została zaobserwowana po wydłużonym okresie opadów kwaśnych deszczy i wycinki drzew. Zmniejszona zawartość wapnia sukcesywnie przyczyniała się do ograniczania szans na przetrwanie organizmów, które wykazują duże zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Naturalnym końcowym efektem było pojawianie się w wodach organizmów, które wykazują znacznie mniejsze zapotrzebowanie na wapń.
Naukowcy w trakcie badania próbek wody zaobserwowali w nich obecność mikroskopijnych organizmów (o wymiarach ok. 1mm), będących dwoma różnymi przedstawicielami grupy wioślarek: Daphnia i Holopedium. W przypadku organizmów należących do Holopedium, ich wymiary były zauważalnie większe, ze względu na obecność wytwarzanej przez nie galaretowatej otoczki.
Zespół naukowców odkrył, że gdy poziom wapnia w wodzie jest niski, wodna Daphnia, która ma duże zapotrzebowanie na wapń, staje się mniej liczebna. Z kolei rywalizujące z nią organizmy, należące do Holopedium, zwiększają swoją liczebność, przez co ich charakterystyczna galaretowata otoczka zaczyna być zauważalna gołym okiem. Zjawisko to nie tylko zmienia wygląd wody w jeziorach, ale może mieć też poważne konsekwencje dla środowiska.
„Wapń jest istotnym związkiem odżywczym dla wielu wodnych organizmów, a jego stężenie w jeziorach obniżyło się tak, że kluczowe gatunki nie są w stanie dłużej przetrwać”, wyjaśnił dr Adam Jeziorski, jeden
z głównych autorów badań i pracownik na Wydziale Biologii na Queen’s University.
W celu zbadania, jakie warunki panowały w danych zbiornikach wodnych jeszcze przed rozpoczęciem ich obserwacji, pobrano próbki, pochodzące z jeziornych, dennych osadów. Dzięki temu naukowcy byli w stanie sprawdzić, jakie były tendencje środowiskowe w badanym jeziorze w ciągu ostatnich 150 lat.
Bezpośrednimi skutkami wzrostu liczebności Holopedium jest zmiana fauny i flory panującej w jeziorach, a więc zmiana sieci pokarmowych, uwzględniających istniejące tam organizmy. Dodatkowo może dochodzić do zatykania ujęć wodnych.
Techniki zastosowane podczas badań oraz zdjęcia badanych w jeziorach organizmów (w dużej rozdzielczości) dostępne są na stronie:
http://post.queensu.ca/~pearl/jellification/jellification_pics.html
- A. Jeziorski, A. J. Tanentzap, N. D. Yan, A. M. Paterson, M. E. Palmer, J. B. Korosi, J. A. Rusak, M. T. Arts, W. Keller, R. Ingram, A. Cairns, J. P. Smol (2014) The jellification of north temperate lakes. Proceeding of the Royal Society B
- http://www.sciencedaily.com/releases/2014/11/141119125424.htm
Opracował: Emilia Strzałka
Korekta: Ilon Sadok
