Naukowcy odkryli, że zastosowanie leków zwalczających malarię może mieć wpływ na zahamowanie rozwoju nowotworu jelita grubego/okrężnicy. Leki te mogą być doskonałym dodatkiem do obecnie dostępnych, kosztownych chemioterapeutyków.
Rys. 1 Wzór strukturalny artesunatu
Badacze z Uniwersytetu Londyńskiego wykorzystali lek o nazwie artesunat, który stosowany jest powszechnie w leczeniu malarii. Okazało się, że ma wyraźny wpływ na spowolnienie namnażania się komórek nowotworowych u pacjentów z nowotworem jelita grubego, którzy czekali na operację chirurgiczną.
Liczba zachorowań na ten rodzaj nowotworu jest dosyć duża w przeciągu roku. Poniżej przedstawiono wykres dotyczący zapadalności na raka okrężnicy w Polsce.
Rys. 2 Liczba zachorowań na raka okrężnicy w Polsce (2010 r.) z podziałem na płeć i wiek
W Wielkiej Brytanii rozpoznawanych jest aż 110 przypadków w ciągu każdej doby. U starszych pacjentów wystąpienie tego nowotworu może prowadzić do zwiększonego ryzyka śmierci. Wykorzystanie najlepszych dostępnych metod leczenia nie gwarantuje pełnego powrotu do zdrowia. Przeżywalność pacjentów określa się na poziomie około 60% po pięciu latach od zdiagnozowania choroby.
„Jest wyraźna potrzeba opracowania nowych, tanich i bezpiecznych leków, umożliwiających leczenie pacjentów chorych na raka jelita grubego. Powinny one być aplikowane w formie doustnej.”
„W naszym badaniu chcieliśmy określić zakres działania istniejącego już na rynku leku, który wskazywał wcześniej pewne właściwości przeciwnowotworowe w różnorodnych układach eksperymentalnych. Ocenialiśmy także jego bezpieczeństwo i skuteczność w oddziaływaniu na pacjentów,” powiedział profesor Sanjeev Krishna. Jest on jednym z głównych koordynatorów projektu badawczego.
„Uzyskane przez nas wyniki były zaskakująco dobre. Pozwalają mieć nadzieję na odnalezienie znacznie skuteczniejszych środków terapeutycznych, które będą o wiele tańsze,” dodał profesor Krishna.
„Kolejne etapy badań artesunatu powinny zostać przeprowadzone jak najszybciej. Będą one miały na celu zapewnienie odpowiedniej przyswajalności leku w organizmie pacjenta. Określą także najlepsze schematy i sposoby dostarczania tego leku w ognisko chorobowe. Pozwolą również na połączenie leczenia tym z innymi, dostępnymi obecnie metodami terapeutycznymi,” dodał profesor Devinder Kumar. Jest on odpowiedzialny za leczenie pacjentów z rakiem jelita grubego. Jest też jednym z czołowych ekspertów zajmujących się nowotworami.
Dostęp do zaawansowanych metod leczenia jest niezwykle utrudniony dla większości pacjentów na całym świecie. Jest to spowodowane głównie przez bardzo wysokie koszty specjalistycznego leczenia. Barierą jest również możliwość wystąpienia powikłań. Mogą one dodatkowo pogłębić istniejący stan chorobowy.
Przebieg tego eksperymentu był następujący. Po wstępnym przebadaniu pacjentów, podzielono ich na dwie grupy. Jednym pacjentom podawano lek przeciwko malarii, w drugiej grupie zastosowano placebo. Po 42 miesiącach od operacji zanotowano 6 nawrotów choroby w grupie stosującej placebo (spośród 12 pacjentów) i tylko 1 nawrót w grupie wykorzystującej artesunat (10 pacjentów). Przeżywalność po 2 latach od zdiagnozowania choroby wynosiła 91 % u pacjentów stosujących artesunat. W grupie placebo przeżywalność wahała się na poziomie 57 %.
Jest to pierwsze randomizowane, podwójnie ślepe badanie, określające właściwości przeciwnowotworowe artesunatu stosowanego doustnie. Wcześniejsze analizy przeprowadzono jedynie w warunkach laboratoryjnych. Obecnie udało się je potwierdzić w badaniach klinicznych. Lek ten może okazać się doskonałą alternatywą dla drogich chemioterapeutyków w najbliższej przyszłości. Potrzebne są jednak dalsze ukierunkowane badania.
1. Sanjeev Krishna, Senthil Ganapathi, Irina Chis Ster, Mohamed E.M. Saeed, Matt Cowan, Caroline Finlayson, Hajnalka Kovacsevics, Herwig Jansen, Peter G. Kremsner, Thomas Efferth, Devinder Kumar. A Randomised, Double Blind, Placebo-Controlled Pilot Study of Oral Artesunate Therapy for Colorectal Cancer. EBioMedicine, 2014; DOI: 10.1016/j.ebiom.2014.11.010
2. http://www.sciencedaily.com/releases/2014/11/141118091609.htm
Opracował: Karol Madejczyk
Korekta: Ilona Sadok
